DODO: انقلابی در بازارسازهای غیرمتمرکز با الگوریتم PMM

DODO یک پروتکل مالی غیرمتمرکز (DeFi) و یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) است که با هدف ارائه نقدینگی کارآمد و کاهش لغزش قیمت در معاملات دارایی‌های دیجیتال راه‌اندازی شده است. این پروژه با معرفی الگوریتم نوآورانه بازارساز پیش‌فعال (Proactive Market Maker - PMM)، رویکردی متفاوت نسبت به مدل‌های سنتی بازارساز خودکار (Automated Market Maker - AMM) مانند آنچه در Uniswap یا SushiSwap استفاده می‌شود، ارائه می‌دهد. DODO تلاش می‌کند تا تجربه معاملاتی مشابه با صرافی‌های متمرکز را در یک محیط غیرمتمرکز فراهم کند.

DODO چیست و چگونه کار می‌کند؟

DODO در هسته خود یک صرافی غیرمتمرکز است که به کاربران امکان می‌دهد توکن‌های مختلف را به صورت مستقیم و بدون نیاز به واسطه معامله کنند. تفاوت اصلی DODO با سایر DEXها در الگوریتم بازارساز آن، یعنی PMM است. در حالی که AMMهای سنتی از یک فرمول ساده (مانند x*y=k) برای تعیین قیمت استفاده می‌کنند، الگوریتم PMM از اوراکل‌های قیمتی (Price Oracles) برای دریافت قیمت‌های دقیق بازار استفاده کرده و نقدینگی را در نزدیکی قیمت بازار متمرکز می‌کند.

نحوه کار DODO با الگوریتم PMM به شرح زیر است:

1. تامین نقدینگی کارآمد: PMM با متمرکز کردن نقدینگی در اطراف قیمت بازار، لغزش قیمت (Slippage) را به حداقل می‌رساند، به خصوص برای دارایی‌هایی که حجم معاملات بالایی دارند. این امر باعث می‌شود که معاملات بزرگ در DODO با هزینه کمتری نسبت به AMMهای سنتی انجام شوند.

2. کاهش ضرر ناپایدار: یکی از مشکلات رایج در AMMها، ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) است که زمانی رخ می‌دهد که قیمت دارایی‌های موجود در استخر نقدینگی نسبت به زمان سپرده‌گذاری تغییر می‌کند. الگوریتم PMM با تنظیم خودکار منحنی قیمت بر اساس قیمت بازار، تلاش می‌کند تا این ضرر را برای تامین‌کنندگان نقدینگی کاهش دهد.

3. تامین نقدینگی تک توکنی: DODO به تامین‌کنندگان نقدینگی اجازه می‌دهد تا تنها با یک توکن (به جای دو توکن در AMMهای سنتی) نقدینگی فراهم کنند. این ویژگی فرآیند را برای کاربران ساده‌تر کرده و ریسک‌های مرتبط با نوسان قیمت یک جفت ارز را کاهش می‌دهد.

4. معاملات هوشمند و تجمیع نقدینگی: DODO از قابلیت Smart Trade برخوردار است که بهترین مسیر معاملاتی را با استفاده از استخرهای نقدینگی خود و سایر DEXها پیدا می‌کند تا کاربران بهترین قیمت ممکن را دریافت کنند. این پلتفرم به عنوان یک تجمیع‌کننده نقدینگی نیز عمل می‌کند.

DODO همچنین خدمات دیگری مانند Crowdpooling (برای عرضه اولیه توکن‌ها)، استخرهای خصوصی و عمومی نقدینگی، و DODO NFT Vault (برای توکنیزه کردن و معامله NFTها) را ارائه می‌دهد.

چه کسی DODO را ساخت و چرا؟

DODO توسط تیمی از توسعه‌دهندگان و کارآفرینان در فضای دیفای چین تأسیس شد. بنیان‌گذاران اصلی این پروژه شامل Diane Dai، Mingda Lei و Qi Wang هستند. دایان دای پیش از این نقش مهمی در شکل‌گیری جامعه دیفای در چین داشته و گروه‌های معتبری در این زمینه را مدیریت می‌کرده است.

هدف اصلی این تیم از ساخت DODO، بهبود کارایی بازارسازهای غیرمتمرکز و ارائه راه‌حلی بهتر برای مشکلات رایج در AMMهای سنتی مانند لغزش قیمت بالا و ضرر ناپایدار بود. آن‌ها معتقد بودند که با استفاده از الگوریتم هوشمندتر PMM و بهره‌گیری از اوراکل‌های قیمتی، می‌توانند پلتفرمی با نقدینگی عمیق‌تر و تجربه معاملاتی نزدیک‌تر به صرافی‌های متمرکز ارائه دهند، در حالی که ماهیت غیرمتمرکز و مزایای آن حفظ می‌شود. آن‌ها همچنین به دنبال ایجاد پلتفرمی بودند که برای پروژه‌های جدید امکان عرضه توکن به صورت عادلانه و با هزینه کم را فراهم کند، که این امر از طریق قابلیت Crowdpooling محقق شد.

پروتکل و شبکه‌های DODO

DODO یک پروتکل چند زنجیره‌ای (Multi-chain) است و بر روی چندین شبکه بلاکچین اصلی در فضای دیفای فعالیت می‌کند. این رویکرد به DODO امکان می‌دهد تا به کاربران بیشتری دسترسی پیدا کرده و از مزایای هر بلاکچین استفاده کند.

در ابتدا، DODO بر روی بلاکچین اتریوم (Ethereum) راه‌اندازی شد، که همچنان یکی از شبکه‌های اصلی برای فعالیت آن است. با این حال، برای حل مشکلات مقیاس‌پذیری و هزینه‌های بالای گس در اتریوم، DODO توسعه خود را به دیگر شبکه‌های سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) گسترش داد. اکنون، DODO به طور فعال بر روی شبکه‌هایی مانند زنجیره هوشمند بایننس (Binance Smart Chain - BSC)، Polygon (متیک)، Arbitrum، Optimism و دیگر شبکه‌های لایه ۲ فعالیت می‌کند.

این قابلیت کراس-چین برای DODO بسیار مهم است، زیرا به کاربران امکان می‌دهد تا دارایی‌های خود را بین این شبکه‌ها منتقل کرده و از خدمات DODO با سرعت و هزینه بهینه‌تر استفاده کنند. پروتکل DODO شامل مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند است که بر روی این بلاکچین‌های مختلف مستقر شده‌اند و وظیفه مدیریت استخرهای نقدینگی، اجرای معاملات، مکانیزم‌های استیکینگ و حاکمیت را بر عهده دارند.

امنیت در DODO

امنیت در پروتکل DODO، به عنوان یک پلتفرم دیفای که حجم قابل توجهی از دارایی‌های کاربران را مدیریت می‌کند، از اهمیت حیاتی برخوردار است. DODO برای حفظ امنیت خود بر چندین عامل تکیه دارد:

• امنیت قراردادهای هوشمند: هسته پروتکل DODO بر پایه قراردادهای هوشمند استوار است. امنیت این قراردادها مستقیماً بر امنیت دارایی‌های کاربران تأثیر می‌گذارد. تیم DODO باید اطمینان حاصل کند که قراردادهای هوشمند آن به طور منظم توسط شرکت‌های امنیتی معتبر ممیزی (Audit) می‌شوند تا آسیب‌پذیری‌ها شناسایی و برطرف شوند. با این حال، تاریخچه DODO شامل یک حادثه امنیتی در مارس ۲۰۲۱ بوده که منجر به از دست رفتن بخشی از دارایی‌ها در چند استخر Crowdpool شد. این حادثه نشان‌دهنده ریسک‌های ذاتی در فضای دیفای و اهمیت ممیزی‌های امنیتی مداوم است.

• امنیت بلاکچین‌های زیربنایی: از آنجایی که DODO بر روی بلاکچین‌های معتبری مانند اتریوم و BSC فعالیت می‌کند، از مکانیزم‌های امنیتی قوی این شبکه‌ها بهره‌مند می‌شود. این بلاکچین‌ها توسط شبکه‌های بزرگ و غیرمتمرکز اعتبارسنج‌ها محافظت می‌شوند.

• غیرمتمرکزسازی: هرچه پروتکل DODO غیرمتمرکزتر شود و کنترل بیشتری به جامعه داده شود، ریسک یک نقطه شکست واحد کاهش می‌یابد.

• مدیریت ریسک در الگوریتم PMM: الگوریتم PMM با استفاده از اوراکل‌های قیمتی، تلاش می‌کند تا از دستکاری قیمت جلوگیری کند، اما وابستگی به اوراکل‌ها خود می‌تواند یک ریسک امنیتی باشد اگر اوراکل مورد حمله قرار گیرد یا اطلاعات نادرست ارائه دهد.

کاربران باید همواره هنگام تعامل با هر پروتکل دیفای، از جمله DODO، احتیاط لازم را به عمل آورده و ریسک‌های مرتبط با قراردادهای هوشمند و نوسانات بازار را در نظر بگیرند.

متمرکز یا غیرمتمرکز بودن DODO؟

DODO یک پروتکل غیرمتمرکز (Decentralized) است و هدف اصلی آن ارائه خدمات مالی بدون نیاز به واسطه‌های متمرکز است. این غیرمتمرکز بودن در چندین جنبه کلیدی پروتکل آن مشهود است:

• صرافی غیرمتمرکز (DEX): DODO به عنوان یک صرافی غیرمتمرکز عمل می‌کند؛ به این معنی که معاملات به صورت مستقیم بین کیف پول‌های کاربران و از طریق قراردادهای هوشمند بر روی بلاکچین انجام می‌شود و نیازی به نگهداری دارایی‌ها در یک کیف پول متمرکز مانند صرافی‌های سنتی نیست. این امر کنترل کامل دارایی‌ها را به کاربران می‌دهد.

• حاکمیت جامعه (Community Governance): توکن DODO یک توکن حاکمیتی است و دارندگان آن می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مربوط به آینده پروتکل، از جمله تغییرات در پارامترها، به‌روزرسانی‌ها و تخصیص منابع، رأی دهند. این مدل حاکمیت غیرمتمرکز، قدرت را از یک نهاد مرکزی خارج کرده و به دست جامعه دارندگان توکن DODO می‌سپارد.

• تامین نقدینگی غیرمتمرکز: استخرهای نقدینگی در DODO توسط کاربران تامین می‌شوند و نه توسط یک نهاد متمرکز. تامین‌کنندگان نقدینگی کنترل دارایی‌های خود را حفظ می‌کنند.

با این حال، مانند بسیاری از پروژه‌های دیفای، ممکن است در مراحل اولیه توسعه، تیم اصلی نقش پررنگ‌تری در هدایت پروژه داشته باشد. اما ساختار پروتکل و نقش توکن DODO در حاکمیت، نشان‌دهنده تعهد به غیرمتمرکزسازی در بلندمدت است.

اهمیت DODO برای بازار ارزهای دیجیتال

DODO از چند جهت برای بازار گسترده‌تر ارزهای دیجیتال و اکوسیستم دیفای اهمیت دارد:

• نوآوری در بازارسازی: معرفی الگوریتم PMM توسط DODO یک نوآوری مهم در حوزه بازارسازهای غیرمتمرکز محسوب می‌شود. این الگوریتم با ارائه نقدینگی کارآمدتر و کاهش لغزش قیمت، به بهبود تجربه معاملاتی در DEXها کمک می‌کند و می‌تواند الهام‌بخش توسعه الگوریتم‌های بازارساز جدید باشد.

• افزایش کارایی دیفای: با کاهش لغزش قیمت و هزینه‌های معاملاتی، DODO به افزایش کارایی کلی در فضای دیفای کمک می‌کند. این امر می‌تواند دیفای را برای طیف وسیع‌تری از کاربران و معامله‌گران جذاب‌تر کند.

• تسهیل عرضه توکن (Crowdpooling): قابلیت Crowdpooling در DODO یک روش نوآورانه برای پروژه‌های جدید برای عرضه توکن‌های خود به صورت عادلانه و با دسترسی گسترده است. این امر به رشد اکوسیستم دیفای و ظهور پروژه‌های جدید کمک می‌کند.

• پشتیبانی چند زنجیره‌ای: فعالیت DODO بر روی چندین بلاکچین مختلف، اهمیت تعامل‌پذیری (Interoperability) و نیاز به راه‌حل‌های کراس-چین در فضای دیفای را برجسته می‌کند و به حل مشکلاتی مانند هزینه‌های بالای گس و مقیاس‌پذیری کمک می‌نماید.

• مدل تامین نقدینگی تک توکنی: این ویژگی DODO فرآیند تامین نقدینگی را برای کاربران ساده‌تر کرده و ریسک‌های مرتبط با ضرر ناپایدار را کاهش می‌دهد، که می‌تواند به جذب تامین‌کنندگان نقدینگی بیشتری به فضای دیفای کمک کند.

در مجموع، DODO با نوآوری‌های خود در زمینه بازارسازی و ارائه خدمات متنوع دیفای، نقش مهمی در تکامل و رشد اکوسیستم مالی غیرمتمرکز ایفا می‌کند.

مزایا و معایب DODO

مانند هر پروژه دیگری در فضای کریپتو، DODO نیز دارای مزایا و معایب خاص خود است.

مزایای DODO

• الگوریتم PMM کارآمد: الگوریتم PMM مزیت اصلی DODO است که منجر به لغزش قیمت کمتر و نقدینگی عمیق‌تر نسبت به AMMهای سنتی می‌شود.

• کاهش ضرر ناپایدار: PMM تلاش می‌کند تا ضرر ناپایدار را برای تامین‌کنندگان نقدینگی کاهش دهد.

• تامین نقدینگی تک توکنی: این ویژگی فرآیند را برای تامین‌کنندگان نقدینگی ساده‌تر و کم‌ریسک‌تر می‌کند.

• قابلیت Smart Trade: تجمیع نقدینگی از منابع مختلف، بهترین قیمت معاملاتی را برای کاربران فراهم می‌کند.

• قابلیت Crowdpooling: یک پلتفرم عالی برای عرضه اولیه توکن‌ها برای پروژه‌های جدید.

• پشتیبانی چند زنجیره‌ای: دسترسی به کاربران در بلاکچین‌های مختلف و کاهش هزینه‌ها.

• حاکمیت جامعه‌محور: دارندگان توکن DODO در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت دارند.

معایب DODO

• ریسک‌های امنیتی (تاریخچه هک): حادثه امنیتی گذشته نشان‌دهنده این است که حتی با ممیزی‌ها، ریسک‌های مرتبط با قراردادهای هوشمند وجود دارد.

• پیچیدگی PMM: درک کامل عملکرد الگوریتم PMM ممکن است برای کاربران تازه‌وارد پیچیده باشد.

• وابستگی به اوراکل‌های قیمتی: امنیت و دقت PMM به سلامت و دقت اوراکل‌های قیمتی وابسته است.

• رقابت شدید: فضای DEXها بسیار رقابتی است و DODO با پلتفرم‌های بزرگ و جاافتاده‌ای رقابت می‌کند.

• نوسانات بازار: ارزش توکن DODO تحت تأثیر نوسانات کلی بازار ارزهای دیجیتال است.

موارد استفاده (Use Cases) توکن DODO

توکن DODO نقش‌های متعددی در اکوسیستم DODO ایفا می‌کند و کاربردهای مختلفی دارد:

• حاکمیت (Governance): دارندگان توکن DODO می‌توانند در رأی‌گیری‌ها شرکت کرده و بر تصمیمات مربوط به پروتکل تأثیر بگذارند.

• استیکینگ (Staking): کاربران می‌توانند توکن DODO خود را استیک کرده و پاداش دریافت کنند.

• پاداش برای تامین نقدینگی: تامین‌کنندگان نقدینگی در استخرهای DODO می‌توانند توکن DODO به عنوان پاداش کسب کنند.

• تخفیف در کارمزد معاملات: دارندگان توکن DODO ممکن است از تخفیف در کارمزدهای معاملاتی بر روی پلتفرم بهره‌مند شوند.

• مشارکت در Crowdpooling: برای شرکت در برخی از عرضه‌های اولیه توکن‌ها از طریق Crowdpooling، ممکن است نیاز به داشتن یا استیک کردن توکن DODO باشد.

• تبدیل به vDODO: کاربران می‌توانند توکن DODO را به vDODO تبدیل کنند که حقوق حاکمیتی بیشتری را فراهم کرده و بخشی از سود پلتفرم را به صورت پاداش به دارندگان vDODO توزیع می‌کند.

• کارمزد پروتکل: بخشی از کارمزدهای جمع‌آوری شده توسط پروتکل DODO می‌تواند برای خرید مجدد و سوزاندن توکن DODO یا توزیع بین دارندگان vDODO استفاده شود.

جمع‌بندی نهایی درباره DODO

DODO یک پروتکل دیفای و صرافی غیرمتمرکز است که با معرفی الگوریتم PMM، رویکردی نوآورانه برای حل مشکلات نقدینگی و لغزش قیمت در DEXها ارائه داده است. این پروژه با تمرکز بر کارایی، انعطاف‌پذیری (مانند تامین نقدینگی تک توکنی) و ارائه خدماتی مانند Crowdpooling، جایگاه ویژه‌ای در فضای دیفای پیدا کرده است.

با وجود مزایای قابل توجهی مانند لغزش قیمت پایین و کاهش ضرر ناپایدار، DODO نیز با چالش‌هایی نظیر ریسک‌های امنیتی مرتبط با قراردادهای هوشمند و پیچیدگی الگوریتم PMM برای کاربران تازه‌وارد روبرو است. با این حال، با پشتیبانی چند زنجیره‌ای، جامعه فعال و توکن حاکمیتی DODO که به کاربران امکان مشارکت در آینده پروتکل را می‌دهد، DODO پتانسیل بالایی برای رشد و تکامل در اکوسیستم دیفای دارد. DODO به عنوان یکی از بازیگران مهم در حوزه صرافی‌های غیرمتمرکز و نوآوری در بازارسازی، نامی است که در آینده دیفای نیز مطرح خواهد بود.