تحلیل جامع ارز دیجیتال WBTC (بیت کوین رَپد)

WBTC که نمایانگر بیت کوین رَپد (Wrapped Bitcoin) است، یک توکن ERC-20 بر روی بلاکچین اتریوم است که ارزش آن به بیت کوین (BTC) گره خورده است. هدف اصلی WBTC آوردن نقدینگی و ارزش بیت کوین به اکوسیستم رو به رشد امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) بر روی بلاکچین اتریوم است. از آنجایی که بیت کوین بر روی بلاکچین اختصاصی خود فعالیت می‌کند و مستقیماً با پروتکل‌های دیفای مبتنی بر اتریوم سازگار نیست، WBTC به عنوان یک "پل" عمل می‌کند تا دارندگان BTC بتوانند در فعالیت‌های دیفای مانند وام‌دهی، وام‌گیری، و فراهم کردن نقدینگی شرکت کنند. هر توکن WBTC به طور کامل توسط ۱ بیت کوین پشتیبانی می‌شود.

عملکرد اصلی WBTC فراهم کردن قابلیت استفاده از بیت کوین در اکوسیستم دیفای اتریوم است. فرآیند ایجاد WBTC شامل سه نهاد اصلی است:

1. دارندگان بیت کوین: افرادی که مایل به استفاده از بیت کوین خود در دیفای هستند.

2. تاجران (Merchants): نهادهایی که فرآیند "رَپ کردن" (Wrapping) و "آنرَپ کردن" (Unwrapping) را برای کاربران تسهیل می‌کنند. این تاجران معمولاً صرافی‌های بزرگ یا پلتفرم‌های مالی هستند.

3. نگهبانان (Custodians): نهادهایی که بیت کوین واقعی را در کیف پول‌های امن نگهداری می‌کنند و مسئول صدور WBTC جدید در ازای بیت کوین سپرده شده هستند.

فرآیند "رَپ کردن" (ایجاد WBTC): دارنده بیت کوین، BTC خود را به یک تاجر ارسال می‌کند. تاجر پس از تأیید دریافت BTC، به نگهبان دستور می‌دهد تا مقدار معادل WBTC (با کسر کارمزد) را بر روی بلاکچین اتریوم صادر کند و آن را به کیف پول دارنده بیت کوین ارسال کند. بیت کوین اصلی در کیف پول نگهبان قفل می‌شود.

فرآیند "آنرَپ کردن" (تبدیل WBTC به BTC): دارنده WBTC، WBTC خود را به یک تاجر ارسال می‌کند. تاجر پس از تأیید دریافت WBTC، به نگهبان دستور می‌دهد تا مقدار معادل بیت کوین (با کسر کارمزد) را از کیف پول نگهبان به دارنده WBTC ارسال کند و مقدار معادل WBTC بر روی اتریوم سوزانده می‌شود.

کاربرد WBTC در اکوسیستم دیفای چند وجهی است:

• وام‌دهی و وام‌گیری: اصلی‌ترین کاربرد WBTC، استفاده از آن به عنوان وثیقه در پروتکل‌های وام‌دهی دیفای مانند Aave و Compound است. دارندگان بیت کوین می‌توانند WBTC خود را وثیقه‌گذاری کرده و وام‌هایی به صورت استیبل کوین‌ها یا سایر ارزهای دیجیتال دریافت کنند. استفاده از ارز WBTC برای وام‌گیری در دیفای.

• فراهم کردن نقدینگی در DEXs: WBTC به طور گسترده‌ای در استخرهای نقدینگی صرافی‌های غیرمتمرکز (DEXs) مانند Uniswap و SushiSwap استفاده می‌شود. فراهم‌کنندگان نقدینگی می‌توانند با سپرده‌گذاری WBTC و سایر توکن‌ها، از کارمزدهای معاملاتی درآمد کسب کنند. فراهم کردن نقدینگی با WBTC.

• معامله در دیفای: WBTC امکان معامله بیت کوین را به صورت غیرمتمرکز بر روی DEXs فراهم می‌کند، بدون نیاز به استفاده از صرافی‌های متمرکز. معامله با WBTC در دیفای.

• کسب سود (Yield Farming): کاربران می‌توانند WBTC خود را در پروتکل‌های مختلف دیفای برای کسب سود از طریق فارمینگ بازدهی سپرده‌گذاری کنند.

WBTC به عنوان یک نماینده از بیت کوین در اکوسیستم اتریوم عمل می‌کند و نقش حیاتی در آوردن نقدینگی بزرگترین ارز دیجیتال به فضای دیفای ایفا می‌کند. ارزش هر توکن WBTC باید همیشه معادل ۱ بیت کوین باشد، که این امر از طریق فرآیندهای رَپ و آنرَپ و مکانیزم‌های بازار تضمین می‌شود. ارز بیت کوین رَپد یک دارایی با پشتوانه BTC است.

WBTC توسط کنسرسیومی از سازمان‌های متمرکز و غیرمتمرکز اداره می‌شود که شامل نگهبانان، تاجران و اعضای DAO (سازمان مستقل غیرمتمرکز) هستند. نگهبانان مسئول نگهداری امن بیت کوین واقعی هستند، در حالی که تاجران نقطه تماس برای کاربران هستند و فرآیندهای رَپ و آنرَپ را انجام می‌دهند. DAO بر عملکرد پروتکل نظارت می‌کند.

این ساختار، اگرچه WBTC را در معرض ریسک‌های متمرکزسازی (به ویژه در مورد نگهبانان) قرار می‌دهد، اما امکان ایجاد یک توکن با پشتوانه ۱:۱ را فراهم می‌کند که می‌تواند به صورت کارآمد در اکوسیستم اتریوم استفاده شود.

WBTC یک توکن رَپ شده (Wrapped Token) و توکن با پشتوانه دارایی (Asset-Backed Token) است. ماهیت اصلی WBTC به عنوان یک نماینده از بیت کوین بر روی بلاکچین اتریوم تعریف می‌شود. این توکن به خودی خود یک بلاکچین مستقل نیست، بلکه یک توکن ERC-20 است که ارزش آن به یک دارایی خارجی (بیت کوین) گره خورده است. WBTC یک توکن ابزاری (Utility Token) نیز محسوب می‌شود، زیرا کاربرد اصلی آن در فراهم کردن قابلیت استفاده از بیت کوین در اکوسیستم دیفای است. ماهیت WBTC آن را از بیت کوین اصلی متمایز می‌کند؛ هدف آن گسترش کاربرد بیت کوین در فضاهای بلاکچینی دیگر است. ارز بیت کوین رَپد یک توکن ERC-20 است.

WBTC بر بستر بلاکچین اتریوم ساخته شده و از استاندارد ERC-20 پیروی می‌کند. این استاندارد، سازگاری WBTC را با کیف پول‌ها، صرافی‌ها و پروتکل‌های مختلف مبتنی بر اتریوم تضمین می‌کند. انتخاب استاندارد ERC-20 برای توکن WBTC به دلیل اکوسیستم بزرگ و فعال دیفای در اتریوم و قابلیت‌های قرارداد هوشمند این شبکه صورت گرفته است. این امر دسترسی و استفاده از WBTC را برای کاربران آسان می‌کند. پیروی از استاندارد ERC-20، نقدشوندگی و قابلیت تعامل WBTC را در فضای دیفای و صرافی‌ها بهبود می‌بخشد. WBTC به عنوان یک دارایی در اکوسیستم اتریوم عمل می‌کند.

ارز WBTC به طور اصلی بر روی بلاکچین اتریوم فعالیت می‌کند. به عنوان یک توکن ERC-20، تمام عملیات و تراکنش‌های مربوط به توکن WBTC در شبکه اتریوم انجام و ثبت می‌شوند. این بدان معناست که امنیت و عملکرد WBTC تا حد زیادی به امنیت و عملکرد شبکه اتریوم وابسته است.

با این حال، با توجه به رشد اکوسیستم‌های لایه دوم اتریوم و بلاکچین‌های دیگر، WBTC می‌تواند از طریق پل‌های بین زنجیره‌ای (cross-chain bridges) به این شبکه‌ها نیز منتقل شود تا در اکوسیستم‌های دیفای آن شبکه‌ها نیز قابل استفاده باشد. این قابلیت چند زنجیره‌ای، دسترسی و کاربرد توکن WBTC را در فضای گسترده‌تر کریپتو افزایش می‌دهد. اما پشتوانه اصلی WBTC (یعنی بیت کوین واقعی) و قراردادهای هوشمند اصلی پروتکل بر روی اتریوم باقی مانده‌اند.

پروژه Wrapped Bitcoin (WBTC) توسط کنسرسیومی از پروژه‌های دیفای و شرکت‌های بلاکچینی از جمله BitGo, Ren, Kyber Network, Republic Protocol (اکنون Ren Protocol) و سایرین تأسیس شد. ایده اصلی ایجاد یک نماینده از بیت کوین بر روی اتریوم برای استفاده در دیفای در سال ۲۰۱۸ شکل گرفت.

معرفی رسمی WBTC و راه‌اندازی پروتکل آن در ژانویه ۲۰۱۹ انجام شد. این راه‌اندازی با هدف آوردن نقدینگی بیت کوین به فضای دیفای اتریوم صورت گرفت که در آن زمان در مراحل اولیه رشد خود بود. از زمان راه‌اندازی، WBTC به سرعت به پرکاربردترین نماینده بیت کوین در فضای دیفای تبدیل شده و حجم قابل توجهی از بیت کوین را به اکوسیستم اتریوم جذب کرده است. تاریخچه WBTC با رشد انفجاری فضای دیفای گره خورده است. ارز بیت کوین رَپد از سال ۲۰۱۹ فعال است.

پروتکل اصلی پشت WBTC شامل مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند بر روی اتریوم و فرآیندهای خارج از زنجیره است که توسط نگهبانان و تاجران مدیریت می‌شوند. فناوری زیربنایی بر روی ایجاد یک مکانیزم امن و شفاف برای صدور، مدیریت و سوزاندن توکن WBTC در ازای بیت کوین واقعی تمرکز دارد.

ویژگی‌های کلیدی فناوری پشت WBTC عبارتند از:

• قرارداد هوشمند ERC-20: قرارداد اصلی بر روی اتریوم که قوانین مربوط به صدور، انتقال و سوزاندن WBTC را تعریف می‌کند.

• نگهداری امن بیت کوین: استفاده از کیف پول‌های چند امضایی (multi-signature wallets) و سایر روش‌های امنیتی برای نگهداری بیت کوین واقعی توسط نگهبانان.

• فرآیندهای رَپ و آنرَپ: مکانیزم‌های خارج از زنجیره که توسط تاجران و نگهبانان برای مبادله بیت کوین با WBTC و بالعکس انجام می‌شوند.

• شفافیت زنجیره‌ای: تمام تراکنش‌های WBTC بر روی بلاکچین اتریوم قابل مشاهده هستند. همچنین، مقدار بیت کوین نگهداری شده توسط نگهبانان نیز به صورت عمومی قابل تأیید است.

• حاکمیت DAO: نظارت بر پروتکل توسط یک سازمان مستقل غیرمتمرکز (DAO) که شامل اعضای کنسرسیوم است.

فناوری زیربنایی WBTC ترکیبی از استفاده از بلاکچین اتریوم برای شفافیت و قابلیت برنامه‌ریزی، و فرآیندهای متمرکزتر برای مدیریت دارایی اصلی (بیت کوین) است. ارز WBTC جزء لاینفک مدل عملیاتی این پروتکل است.

مانند هر ارز دیجیتال و پروژه دیفای دیگری، WBTC نیز دارای مزایا و معایب خاص خود است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

• دسترسی به بیت کوین در دیفای: اصلی‌ترین مزیت WBTC، امکان استفاده از نقدینگی و ارزش بیت کوین در اکوسیستم دیفای اتریوم است. این به دارندگان BTC اجازه می‌دهد تا در فعالیت‌های وام‌دهی، وام‌گیری و فارمینگ بازدهی شرکت کنند. این یک مزیت بزرگ برای ارز WBTC است.

• پشتوانه ۱:۱ با بیت کوین: هر توکن WBTC به طور کامل توسط ۱ بیت کوین پشتیبانی می‌شود، که این امر ارزش آن را به بیت کوین گره می‌زند.

• پذیرش گسترده در دیفای: WBTC پرکاربردترین نماینده بیت کوین در فضای دیفای است و با تعداد زیادی از پروتکل‌ها و برنامه‌ها ادغام شده است. این امر نقدینگی و کاربرد WBTC را افزایش می‌دهد.

• شفافیت زنجیره‌ای: تمام تراکنش‌های WBTC بر روی اتریوم شفاف هستند و پشتوانه بیت کوین نیز قابل تأیید است.

• قابلیت استفاده در اکوسیستم اتریوم: به عنوان یک توکن ERC-20، WBTC به راحتی با کیف پول‌ها، صرافی‌ها و قراردادهای هوشمند مبتنی بر اتریوم سازگار است.

• ریسک متمرکزسازی: بزرگترین عیب WBTC، ماهیت متمرکز نگهبانانی است که بیت کوین واقعی را نگهداری می‌کنند. کاربران باید به این نهادها اعتماد کنند که بیت کوین آن‌ها را به صورت امن نگهداری کرده و WBTC را با پشتوانه ۱:۱ صادر می‌کنند. این وابستگی به نهادهای متمرکز، با اصول غیرمتمرکزسازی بلاکچین در تضاد است و ریسک طرف مقابل (counterparty risk) را ایجاد می‌کند.

• ریسک‌های قرارداد هوشمند: WBTC بر پایه قراردادهای هوشمند بر روی اتریوم بنا شده است و در معرض ریسک‌های مرتبط با قراردادهای هوشمند قرار دارد.

• هزینه‌های گس در اتریوم: استفاده از WBTC بر روی شبکه اصلی اتریوم می‌تواند به دلیل هزینه‌های بالای گس گران باشد، اگرچه استفاده از آن در شبکه‌های لایه دوم این مشکل را کاهش می‌دهد.

• پیچیدگی فرآیند رَپ و آنرَپ: فرآیند تبدیل بیت کوین به WBTC و بالعکس می‌تواند برای کاربران عادی پیچیده باشد و معمولاً نیاز به استفاده از تاجران دارد.

• رقابت: WBTC با سایر پروژه‌هایی که به دنبال آوردن بیت کوین به بلاکچین‌های دیگر هستند (مانند renBTC یا راهکارهای بومی در بلاکچین‌های دیگر) رقابت می‌کند.

با وجود این معایب، WBTC با ارائه یک راهکار مؤثر برای استفاده از بیت کوین در دیفای اتریوم، جایگاه خود را به عنوان پرکاربردترین نماینده بیت کوین در این فضا تثبیت کرده است. پتانسیل ارز WBTC برای حفظ جایگاه خود به توانایی نگهبانان و تاجران در حفظ اعتماد و امنیت، و رشد کلی فضای دیفای بستگی دارد. WBTC نمادی از تلاش برای ایجاد قابلیت همکاری بین بلاکچین‌ها و گسترش کاربرد بزرگترین ارز دیجیتال است.