انتخاب ارز
-
6
BTC
Bitcoin
-
7
ETH
Ethereum
-
8
USDT
Tether
-
9
BNB
BNB
-
10
XRP
XRP
-
11
ADA
Cardano
-
12
DOGE
Dogecoin
-
13
DAI
Dai
-
14
DOT
Polkadot
-
15
TRX
TRON
-
16
SHIB
Shiba Inu
-
17
WBTC
Wrapped Bitcoin
-
18
LTC
Litecoin
-
19
FTT
FTX Token
-
20
CRO
Cronos
-
21
LINK
Chainlink
-
22
XLM
Stellar
-
23
BCH
Bitcoin Cash
-
24
SAND
The Sandbox
-
25
AXS
Axie Infinity
-
26
AAVE
Aave
-
27
QNT
Quant
-
29
OKB
OKB
-
30
MKR
Maker
-
31
BTT
BitTorrent-New
-
34
GRT
The Graph
-
35
CHZ
Chiliz
-
36
CRV
Curve DAO Token
-
37
BAT
Basic Attention Token
-
38
ENJ
Enjin Coin
-
39
LRC
Loopring
-
40
LDO
Lido DAO
-
42
CVX
Convex Finance
-
43
KAVA
Kava
-
44
TWT
Trust Wallet Token
-
45
GNO
Gnosis
-
46
NEXO
Nexo
-
47
1INCH
1inch Network
-
48
AMP
Amp
-
49
COMP
Compound
-
50
SNX
Synthetix
-
51
GALA
Gala
-
53
ENS
Ethereum Name Service
-
54
ANKR
Ankr
-
55
YFI
yearn.finance
-
56
ROSE
Oasis Network
-
57
ZRX
0x
-
58
KNC
Kyber Network Crystal v2
-
59
GLM
Golem
-
60
AUDIO
Audius
-
61
STORJ
Storj
-
62
CEL
Celsius
-
63
BAL
Balancer
-
64
BTRST
Braintrust
-
65
LPT
Livepeer
-
66
CEEK
CEEK VR
-
67
IMX
Immutable X
-
68
WOO
WOO Network
-
70
ELON
Dogelon Mars
-
71
UMA
UMA
-
72
SKL
SKALE Network
-
73
SLP
Smooth Love Potion
-
74
SUSHI
SushiSwap
-
78
BOND
BarnBridge
-
79
DYDX
dYdX
-
80
REN
Ren
-
81
PEOPLE
ConstitutionDAO
-
83
WIN
WINkLink
-
84
CELR
Celer Network
-
85
ORBS
Orbs
-
86
REQ
Request
-
87
VGX
Voyager Token
-
88
POWR
Powerledger
-
89
RSR
Reserve Rights
-
92
CHR
Chromia
-
94
PUNDIX
Pundi X (New)
-
96
UOS
Ultra
-
97
RAY
Raydium
-
98
NMR
Numeraire
-
99
FXS
Frax Share
-
100
PROM
Prom
-
101
SPELL
Spell Token
-
102
DENT
Dent
-
103
XPRT
Persistence
-
106
XAUT
Tether Gold
-
107
T
Threshold
-
109
LOOKS
LooksRare
-
110
BABYDOGE
Baby Doge Coin
-
111
METIS
MetisDAO
-
112
RACA
RadioCaca
-
116
CTSI
Cartesi
-
117
API3
API3
-
118
FUN
FUNToken
-
119
BSW
Biswap
-
121
ELF
aelf
-
122
YGG
Yield Guild Games
-
123
MTL
Metal
-
124
BICO
Biconomy
-
125
XYO
XYO
-
126
INJ
Injective
-
127
C98
Coin98
-
129
OXT
Orchid
-
130
CULT
Cult DAO
-
131
OGN
Origin Protocol
-
132
SOLO
Sologenic
-
134
STMX
StormX
-
137
ILV
Illuvium
-
138
RLC
iExec RLC
-
139
ACH
Alchemy Pay
-
140
TLM
Alien Worlds
-
141
ALICE
MyNeighborAlice
-
142
SSV
ssv.network
-
143
QKC
QuarkChain
-
146
GHST
Aavegotchi
-
147
PERP
Perpetual Protocol
-
148
XVS
Venus
-
150
ALEPH
Aleph.im
-
153
UTK
Utrust
-
154
POND
Marlin
-
155
POLS
Polkastarter
-
157
VRA
Verasity
-
158
FORTH
Ampleforth Governance Token
-
160
SFUND
Seedify.fund
-
161
STG
Stargate Finance
-
162
BAKE
BakeryToken
-
164
MLN
Enzyme
-
166
BADGER
Badger DAO
-
168
AERGO
Aergo
-
169
MBOX
MOBOX
-
170
BAND
Band Protocol
-
172
DUSK
Dusk Network
-
175
IDEX
IDEX
-
181
ARPA
ARPA Chain
-
182
JASMY
JasmyCoin
-
183
STARL
Starlink
-
187
LEVER
LeverFi
-
188
RSS3
RSS3
-
189
ALCX
Alchemix
-
193
SFP
SafePal
-
197
ROUTE
Router Protocol
-
198
TRB
Tellor
-
199
KLV
Klever
-
201
ALPACA
Alpaca Finance
-
202
PIT
Pitbull
-
203
CLV
CLV
-
205
HARD
Kava Lend
-
207
DIA
DIA
-
208
AVA
Travala.com
-
210
FARM
Harvest Finance
-
211
BLZ
Bluzelle
-
212
TKO
Toko Token
-
213
AGLD
Adventure Gold
-
214
RARI
Rarible
-
222
LON
Tokenlon Network Token
-
225
COS
Contentos
-
226
DVI
Dvision Network
-
228
ATA
Automata Network
-
230
ALPINE
Alpine F1 Team Fan Token
-
231
BLOK
Bloktopia
-
235
TORN
Tornado Cash
-
236
ADX
Ambire AdEx
-
237
OM
MANTRA DAO
-
238
KP3R
Keep3rV1
-
239
BZZ
Swarm
-
240
WNXM
Wrapped NXM
-
242
BOO
SpookySwap
-
245
FIS
StaFi
-
248
MDT
Measurable Data Token
-
249
BOSON
Boson Protocol
-
250
PNK
Kleros
-
251
COVAL
Circuits of Value
-
255
LAZIO
S.S. Lazio Fan Token
-
256
MATH
MATH
-
257
APX
ApolloX
-
260
HIGH
Highstreet
-
263
SANTOS
Santos FC Fan Token
-
264
VR
Victoria VR
-
267
PORTO
FC Porto Fan Token
-
268
SUKU
Suku
-
271
DEGO
Dego Finance
-
272
LOKA
League of Kingdoms Arena
-
273
DODO
DODO
-
275
WNCG
Wrapped NCG (Nine Chronicles Gold)
-
277
WHALE
WHALE
-
279
GAFI
GameFi
-
282
RAI
Rai Reflex Index
-
283
SOV
Sovryn
-
284
ALU
Altura
-
286
AUCTION
Bounce Finance Governance Token
-
289
GMM
Gamium
-
292
INV
Inverse Finance
-
297
CAPS
Ternoa
-
298
CERE
Cere Network
-
306
THG
Thetan Arena
-
312
BEPRO
BEPRO Network
-
319
PENDLE
Pendle
-
328
NUM
Numbers Protocol
-
331
BRWL
Blockchain Brawlers
-
337
XED
Exeedme
-
338
PUSH
Ethereum Push Notification Service
-
339
HEGIC
Hegic
-
340
OOE
OpenOcean
-
351
WOM
WOM Protocol
-
353
REVV
REVV
-
354
SIDUS
SIDUS
-
358
SFI
saffron.finance
-
359
ZIG
Zigcoin
-
364
MOOV
Dotmoovs
-
370
EPIK
EPIK Prime
-
373
DERI
Deri Protocol
-
374
SRK
SparkPoint
-
379
OPUL
Opulous
-
392
GMEE
GAMEE
-
404
TARA
Taraxa
-
413
JGN
Juggernaut
-
417
CWS
Seascape Crowns
-
418
CPOOL
Clearpool
-
422
PSP
ParaSwap
-
431
ACE
ACENT
-
434
LIME
iMe Lab
-
449
LAYER
UniLayer
-
463
CHESS
Tranchess
-
465
TRADE
Polytrade
-
474
COMBO
Furucombo
-
498
GLQ
Graphlinq Protocol
-
502
PROPS
Props Token
-
505
GTC
Gitcoin
-
526
COOK
Cook Finance
-
543
ONG
Ontology Gas
-
548
RED
RED
-
564
FORM
Formation Fi
-
573
NCT
PolySwarm
-
576
XCN
Chain
-
581
MASK
Mask Network
-
607
UNI
Uniswap
-
611
RUNE
THORChain
-
615
DOME
Everdome
-
616
OVR
OVR
-
618
SYN
Synapse
-
623
LEASH
Doge Killer
-
624
NYM
NYM
-
625
POLC
Polkacity
-
628
KISHU
Kishu Inu
-
634
ALD
AladdinDAO
-
647
EUL
Euler Finance
-
648
TRU
TrueFi
-
649
CATE
CateCoin
-
652
CUBE
Somnium Space Cubes
-
659
GEL
Gelato
-
661
BRISE
Bitgert
-
672
WELL
WELL
-
674
DMTR
Dimitra
-
675
SD
Stader
-
680
IZI
Izumi Finance
-
690
SIS
Symbiosis Finance
-
691
QUICK
QuickSwap
-
694
TAI
TAI
-
718
VAI
Vai
-
740
HMT
Human
-
745
BEL
Bella Protocol
-
750
ANGLE
Angle
-
752
AAA
Abulaba
-
778
GGG
Good Games Guild
-
780
HOT
Holo
-
786
CORE
cVault.finance
-
789
NMT
NFTMart Token
-
790
NGL
Gold Fever
-
803
PROS
Prosper
-
806
POL
Polygon
-
807
SOL
Solana
-
808
AVAX
Avalanche
-
809
ATOM
Cosmos
-
810
XMR
Monero
-
811
ETC
Ethereum Classic
-
812
ICP
Internet Computer
-
813
TON
Toncoin
-
814
FIL
Filecoin
-
815
APT
Aptos
-
816
ARB
Arbitrum
-
817
HBAR
Hedera
-
818
NEAR
NEAR Protocol
-
819
VET
VeChain
-
820
APE
ApeCoin
-
821
ALGO
Algorand
-
823
MANA
Decentraland
-
824
THETA
Theta Network
-
825
STX
Stacks
-
826
EGLD
MultiversX
-
827
RPL
Rocket Pool
-
828
FLOW
Flow
-
829
XTZ
Tezos
-
830
CFX
Conflux
-
831
NEO
Neo
-
833
OP
Optimism
-
835
GMX
GMX
-
836
MINA
Mina
-
837
CAKE
PancakeSwap
-
838
ZEC
Zcash
-
839
DASH
Dash
-
840
CSPR
Casper
-
841
XDC
XDC Network
-
842
XEC
eCash
-
843
IOTA
IOTA
-
844
ZIL
Zilliqa
-
845
PAXG
PAX Gold
-
846
FLR
Flare
-
848
OSMO
Osmosis
-
849
XEM
NEM
-
850
SXP
Solar
-
851
FLOKI
FLOKI
-
852
TFUEL
Theta Fuel
-
853
CELO
Celo
-
854
QTUM
Qtum
-
855
FET
Fetch.ai
-
856
BLUR
Blur
-
857
RVN
Ravencoin
-
858
DCR
Decred
-
859
ONE
Harmony
-
860
ICX
ICON
-
861
XCH
Chia
-
862
ASTR
Astar
-
863
KSM
Kusama
-
864
MAGIC
MAGIC
-
865
AR
Arweave
-
866
GMT
STEPN
-
867
IOTX
IoTeX
-
868
MOB
MobileCoin
-
869
WAVES
Waves
-
870
HNT
Helium
-
871
JST
JUST
-
872
GLMR
Moonbeam
-
873
ID
SPACE ID
-
874
KDA
Kadena
-
875
ONT
Ontology
-
876
SC
Siacoin
-
877
JOE
JOE
-
878
IOST
IOST
-
879
HIVE
Hive
-
880
LQTY
Liquity
-
881
FLUX
Flux
-
882
TRAC
OriginTrail
-
883
OMG
OMG Network
-
885
SCRT
Secret
-
886
DFI
DeFiChain
-
888
BDX
Beldex
-
889
GNS
Gains Network
-
891
HFT
Hashflow
-
894
EVER
Everscale
-
895
RDNT
Radiant Capital
-
896
NFT
APENFT
-
897
COTI
COTI
-
898
PYR
Vulcan Forged PYR
-
899
ALPHA
Alpha Venture DAO
-
900
RAD
Radicle
-
902
PHA
Phala Network
-
903
BNT
Bancor
-
904
CTK
Shentu
-
905
CTC
Creditcoin
-
906
LOOM
Loom Network
-
907
BETA
Beta Finance
-
909
REEF
Reef
-
910
SUPER
SuperVerse
-
911
TT
ThunderCore
-
912
TLOS
Telos
-
913
VLX
Velas
-
914
KMD
Komodo
-
915
RARE
SuperRare
-
916
LTO
LTO Network
-
917
KEY
SelfKey
-
919
PHB
Phoenix
-
924
ZEN
Horizen
-
925
SUI
Sui
-
927
HYPE
Hyperliquid
-
928
PI
Pi
-
929
PEPE
Pepe
-
930
TAO
Bittensor
-
931
ONDO
Ondo
-
932
TRUMP
OFFICIAL TRUMP
-
933
MNT
Mantle
-
934
KAS
Kaspa
-
935
RENDER
Render
-
936
ENA
Ethena
-
937
TIA
Celestia
-
938
S
Sonic (prev. FTM)
-
940
FARTCOIN
Fartcoin
-
941
WLD
Worldcoin
-
942
IP
Story
-
943
SEI
Sei
-
944
VIRTUAL
Virtuals Protocol
-
945
WAL
Walrus
-
946
PENGU
Pudgy Penguins
-
947
KAIA
Kaia
-
948
BRETT
Brett (Based)
-
949
MOVE
Movement
-
950
WIF
dogwifhat
-
951
DEEP
DeepBook Protocol
-
953
JTO
Jito
-
954
PYTH
Pyth Network
-
955
AERO
Aerodrome Finance
-
956
AIOZ
AIOZ Network
-
957
STRK
Starknet
-
958
W
Wormhole
-
959
BERA
Berachain
-
960
GRASS
Grass
-
961
POPCAT
Popcat (SOL)
-
962
AKT
Akash Network
-
963
RON
Ronin
-
964
SUN
Sun [New]
-
965
LUNC
Terra Classic
-
966
TURBO
turbo
-
967
ZRO
LayerZero
-
968
WEMIX
WEMIX
-
969
SAFE
Safe
-
970
AI16Z
ai16z
-
971
MORPHO
Morpho
-
972
NOT
Notcoin
-
973
CHEEMS
Cheems (cheems.pet)
-
974
ATH
Aethir
-
975
EIGEN
EigenLayer
-
976
MOCA
Moca Network
-
977
ZKJ
Polyhedra Network
-
978
MOG
Mog Coin
-
979
VTHO
VeThor Token
-
980
CKB
Nervos Network
-
981
MELANIA
Official Melania Meme
-
982
DRIFT
Drift
-
983
GAS
Gas
-
984
ZETA
ZetaChain
-
985
ZK
ZKsync
-
986
BABY
Babylon
-
987
KAITO
KAITO
-
989
JLP
Jupiter Perps LP
-
991
TOSHI
Toshi
-
992
ORCA
Orca
-
993
VENOM
Venom
-
994
ARKM
Arkham
-
995
LUNA
Terra
-
996
USDC
USDC

ارز دیجیتال زیکی (ZK)، به عنوان توکن بومی پروژههای مرتبط با دانش صفر (Zero-Knowledge)، یک پروژه پیشگام در زمینه مقیاسپذیری و حریم خصوصی بلاکچین است. هدف اصلی آن، ارائه راهحلهای کارآمد برای افزایش توان عملیاتی و حفظ محرمانگی اطلاعات در بلاکچینها، به ویژه اتریوم، است. رویکرد نوآورانه زیکی در استفاده از اثباتهای رمزنگاری شده، آن را به یک بازیگر مهم و آیندهدار در فضای Web3 تبدیل کرده است. با وجود پیچیدگیهای فنی و نیاز به اثبات در بلندمدت، پتانسیل زیکی برای حل مشکلات اساسی بلاکچین مانند مقیاسپذیری و حریم خصوصی بسیار بالا است. موفقیت نهایی ارز ZK به توانایی پروژههای مرتبط در جذب توسعهدهندگان و کاربران بیشتر، و افزایش پذیرش عمومی راهحلهای مبتنی بر دانش صفر بستگی دارد. با توجه به تیمهای توسعه قوی و فناوری پیشرفته، زیکی میتواند نقش مهمی در شکلگیری آینده بلاکچینها و Web3 ایفا کند و به یکی از ستونهای اصلی این اکوسیستم تبدیل شود. سرمایهگذاران و علاقهمندان به فناوری بلاکچین باید با دقت تحولات این پروژهها را دنبال کنند.
24 ساعته (USDT)
- 24 ساعته -5.89%
- هفت روز اخیر 0.07%
- 30 روزه -13.35%
- 60 روزه -19.94%
- 90 روزه -27.10%
ارز ZKsync
معرفی ارز دیجیتال ZK (زیکی)
ارز دیجیتال زیکی (ZK)، توکن بومی یک پروژه نوآورانه است که حول محور دانش صفر (Zero-Knowledge - ZK) در فناوری بلاکچین میچرخد. هدف اصلی این پروژه، ارائه راهحلهای مقیاسپذیری و حفظ حریم خصوصی برای بلاکچینها، به ویژه اتریوم، با استفاده از اثباتهای دانش صفر است. توکن ZK به عنوان ابزار اصلی برای پرداخت کارمزد تراکنشها، مشارکت در حاکمیت پروتکل، پاداشدهی به ارائهدهندگان خدمات (مانند اثباتکنندهها - Provers) و دسترسی به خدمات مختلف در اکوسیستم زیکی عمل میکند.
زیکی به دلیل پتانسیل عظیم خود در حل مشکلات مقیاسپذیری و حریم خصوصی بلاکچین، توجه بسیاری از محققان، توسعهدهندگان و سرمایهگذاران را به خود جلب کرده است. این پروژه به دنبال ایجاد یک زیرساخت کارآمد است که در آن، تراکنشها میتوانند به صورت سریعتر و ارزانتر پردازش شوند، در حالی که اطلاعات حساس کاربران به صورت محرمانه باقی میمانند. اهمیت ارز ZK در بازار رو به رشد Web3 و نیاز مبرم به راهحلهای مقیاسپذیری پیشرفته و حفظ حریم خصوصی، روز به روز در حال افزایش است.
خالقان زیکی و چرایی پیدایش آن
پروژه زیکی (ZK) و در نتیجه ارز ZK، معمولاً توسط تیمی از محققان و توسعهدهندگان برجسته در حوزه رمزنگاری، بلاکچین و علوم کامپیوتر ایجاد میشود. در حالی که نام "ZK" میتواند به چندین پروژه مرتبط با دانش صفر اشاره داشته باشد (مانند zkSync، StarkNet، Polygon zkEVM)، ماهیت عمومی این توکنها حول یک هدف مشترک میچرخد. بنیانگذاران این پروژهها اغلب از پیشگامان در زمینه اثباتهای دانش صفر و راهحلهای مقیاسپذیری لایه ۲ هستند.
هدف اصلی از خلق زیکی، رفع چالشهای اساسی بلاکچینهای موجود، به ویژه اتریوم، در زمینه مقیاسپذیری و حریم خصوصی بود. با رشد استفاده از بلاکچینها، ازدحام شبکه و افزایش کارمزدها به مشکلات بزرگی تبدیل شدند. همچنین، شفافیت کامل بلاکچینها در برخی موارد، نگرانیهایی را در مورد حریم خصوصی کاربران ایجاد میکرد. پروژههای زیکی برای رفع این مشکلات طراحی شدند و با تمرکز بر استفاده از اثباتهای دانش صفر، توانستند راه حلی نوآورانه برای این چالشها ارائه دهند. آنها قصد داشتند پلتفرمی بسازند که بتواند از پس نیازهای برنامههای کاربردی نسل سوم وب (Web3) برآید، جایی که تراکنشهای سریع، کمهزینه و با حفظ حریم خصوصی ضروری هستند.
نحوه عملکرد زیکی: از بلاکچین تا اجماع
پروژههای زیکی (ZK) بر پایه مفهوم اثباتهای دانش صفر (Zero-Knowledge Proofs - ZKP) کار میکنند. ZKPها به یک طرف (اثباتکننده - Prover) امکان میدهند تا به طرف دیگر (تأییدکننده - Verifier) ثابت کند که یک گزاره خاص درست است، بدون اینکه هیچ اطلاعات اضافی فراتر از صحت خود گزاره را فاش کند. در زمینه بلاکچین، این به معنای آن است که میتوان صحت تراکنشها را تأیید کرد، بدون اینکه جزئیات کامل تراکنشها (مانند فرستنده، گیرنده یا مبلغ) فاش شود.
نحوه عملکرد زیکی در راهحلهای مقیاسپذیری لایه ۲ (مانند zk-Rollups) به این صورت است که هزاران تراکنش خارج از زنجیره اصلی (Off-chain) پردازش میشوند. سپس، یک اثبات دانش صفر برای تأیید صحت تمام این تراکنشها تولید میشود. این اثبات، که بسیار کوچکتر از خود تراکنشها است، به زنجیره اصلی (On-chain) ارسال میشود تا توسط قراردادهای هوشمند تأیید شود. این فرآیند به طور چشمگیری حجم دادههایی که باید در زنجیره اصلی پردازش شوند را کاهش میدهد و در نتیجه، مقیاسپذیری و سرعت تراکنشها را افزایش میدهد.
پروتکل اجماع در این راهحلها معمولاً بر پایه مکانیزم اجماع بلاکچین زیرین (مانند اثبات سهام اتریوم) استوار است. اما در سطح لایه ۲، مکانیزم اصلی بر پایه صحت رمزنگاری (Cryptographic Validity) از طریق ZKPها است که پایداری و امنیت تراکنشها را تضمین میکند. توکن ZK برای پرداخت هزینههای محاسباتی مربوط به تولید این اثباتها و همچنین پاداشدهی به اثباتکنندهها استفاده میشود.
شبکههای پشتیبان زیکی و گستردگی آن
زیکی (ZK) به عنوان توکن بومی پروژههای مرتبط با دانش صفر، معمولاً بر روی بلاکچین اتریوم فعالیت میکند و به صورت توکن ERC-20 پیادهسازی شده است. این بدان معناست که توکن ZK با تمام کیف پولها و صرافیهایی که از استاندارد ERC-20 پشتیبانی میکنند، سازگار است. فعالیت اصلی این پروتکلها به عنوان راهحلهای لایه ۲ بر روی اتریوم متمرکز است.
با این حال، گستردگی زیکی فراتر از اتریوم است، زیرا هدف آن ارائه راهحلهای مقیاسپذیری و حریم خصوصی برای طیف وسیعی از برنامههای غیرمتمرکز (dApps) و حتی بلاکچینهای دیگر است. این راهحلها میتوانند به پروتکلهای مختلفی کمک کنند تا با کارایی و امنیت بیشتری عمل کنند. این قابلیت همکاری و گستردگی، ارز ZK را به یک زیرساخت حیاتی برای آینده Web3 تبدیل میکند. سرعت تراکنشها در این شبکهها به دلیل پردازش خارج از زنجیره و تأیید با ZKPها، به طور چشمگیری افزایش مییابد و کارمزدها نیز به شدت کاهش مییابند، که این امر آن را برای پذیرش گسترده برنامههای کاربردی ایدهآل میسازد.
زیکی: تمرکززدایی و تامین امنیت
پروژههای زیکی (ZK) به شدت بر تمرکززدایی و امنیت تاکید دارند، به ویژه در زمینه حفظ حریم خصوصی و اطمینان از صحت تراکنشها. مکانیزمهای امنیتی و رویکرد تمرکززدایی در پروتکلهای زیکی شامل موارد زیر است:
-
اثباتهای دانش صفر (ZKP): هسته اصلی امنیت زیکی، استفاده از ZKPها است. این اثباتها به طور رمزنگاری شده تضمین میکنند که تراکنشها معتبر هستند، بدون اینکه نیاز به افشای اطلاعات حساس باشد. این امر حریم خصوصی کاربران را به طور قابل توجهی افزایش میدهد.
-
تکیه بر امنیت بلاکچین اصلی: راهحلهای لایه ۲ زیکی، امنیت خود را از بلاکچین اصلی (مانند اتریوم) به ارث میبرند. این بدان معناست که حتی اگر لایه ۲ دچار مشکل شود، داراییهای کاربران در لایه اصلی امن باقی میمانند.
-
قراردادهای هوشمند شفاف و قابل حسابرسی: تمام عملیات پروتکلهای زیکی، از جمله مدیریت تراکنشها، تولید اثباتها و توزیع پاداشها، توسط قراردادهای هوشمند شفاف و قابل حسابرسی بر روی بلاکچین انجام میشوند.
-
شبکه اثباتکنندهها (Provers) و تأییدکنندهها (Verifiers) غیرمتمرکز: این پروتکلها از شبکهای از اثباتکنندهها و تأییدکنندهها استفاده میکنند که به صورت غیرمتمرکز عمل میکنند و از وجود یک نقطه شکست مرکزی جلوگیری میکنند.
-
حاکمیت غیرمتمرکز: دارندگان توکن ZK میتوانند در فرآیندهای حاکمیتی پروتکل مشارکت کنند و در مورد تغییرات پروتکل و آینده راهحلهای زیکی رأی دهند. این امر تمرکززدایی را در سطح تصمیمگیری نیز تضمین میکند.
-
ممیزیهای امنیتی: پروتکلهای زیکی به طور منظم تحت ممیزیهای امنیتی توسط شرکتهای مستقل قرار میگیرند تا آسیبپذیریهای احتمالی شناسایی و رفع شوند.
زیکی با هدف ایجاد یک زیرساخت بلاکچینی مقیاسپذیر، امن و با حفظ حریم خصوصی، تلاش میکند تا قدرت را از دست نهادهای متمرکز خارج کرده و آن را به جامعه منتقل کند. این رویکرد، نه تنها امنیت شبکه را از طریق توزیع گستردهتر و شفافیت افزایش میدهد، بلکه حریم خصوصی کاربران را نیز با حذف نیاز به اعتماد به یک نهاد مرکزی، بهبود میبخشد.
جایگاه زیکی در بازار ارزهای دیجیتال و آینده آن
ارز ZK به سرعت جایگاه خود را به عنوان یک پروژه پیشرو در حوزه مقیاسپذیری و حریم خصوصی بلاکچین، به ویژه برای اتریوم، تثبیت کرده است. نقش اصلی آن، فعال کردن راهحلهای لایه ۲ مبتنی بر دانش صفر (zk-Rollups) است که به طور چشمگیری توان عملیاتی بلاکچینها را افزایش داده و کارمزدها را کاهش میدهند. زیکی به طور خاص برای حل مشکلات ازدحام و هزینه بالا در بلاکچینهای پرکاربرد طراحی شده است.
زیکی با سایر راهحلهای مقیاسپذیری لایه ۲ (مانند Optimistic Rollups) و همچنین بلاکچینهای لایه ۱ که بر مقیاسپذیری تاکید دارند، رقابت میکند. با این حال، مزیت اصلی راهحلهای زیکی، ارائه صحت رمزنگاری (Cryptographic Validity) است که امنیت بالاتری را نسبت به Optimistic Rollups فراهم میکند. پتانسیل رشد ارز ZK بسیار بالا است، زیرا نیاز به راهحلهای مقیاسپذیری و حفظ حریم خصوصی برای پذیرش گسترده Web3 رو به افزایش است. توسعهدهندگان به دنبال پلتفرمهایی هستند که بتوانند تجربههای کاربری روان و بدون تاخیر را ارائه دهند، و راهحلهای زیکی دقیقاً این نیاز را برآورده میکنند. آینده توکن ZK به شدت به موفقیت پروژههای مرتبط با دانش صفر در جذب توسعهدهندگان و کاربران بیشتر، و افزایش پذیرش عمومی بستگی دارد. این پروژهها میتوانند نقش مهمی در شکلگیری آینده بلاکچینها و Web3 ایفا کنند.
نقاط قوت و ضعف زیکی
همانند هر فناوری نوظهوری، پروژههای زیکی (ZK) نیز دارای مزایا و معایب خاص خود هستند که در ادامه به آنها میپردازیم:
مزایای زیکی
-
مقیاسپذیری بالا: راهحلهای زیکی میتوانند هزاران تراکنش را در ثانیه پردازش کنند، که به طور چشمگیری توان عملیاتی بلاکچین را افزایش میدهد.
-
حفظ حریم خصوصی: اثباتهای دانش صفر امکان تأیید تراکنشها را بدون افشای جزئیات حساس فراهم میکنند.
-
امنیت قوی (Cryptographic Validity): این راهحلها امنیت خود را از بلاکچین اصلی به ارث میبرند و صحت رمزنگاری شده را ارائه میدهند.
-
کارمزد پایین: با پردازش تراکنشها خارج از زنجیره اصلی، کارمزدها به شدت کاهش مییابند.
-
پتانسیل رشد بالا: با توجه به نیاز روزافزون به مقیاسپذیری و حریم خصوصی، ارز ZK پتانسیل بالایی برای رشد و پذیرش گسترده دارد.
-
تیمهای توسعه قوی: پروژههای پیشرو در حوزه زیکی توسط تیمهای بسیار متخصص و با تجربه توسعه مییابند.
معایب زیکی
-
پیچیدگی فنی: فناوری اثباتهای دانش صفر بسیار پیچیده است و درک و پیادهسازی آن دشوار است.
-
جدید بودن و عدم اثبات در بلندمدت: راهحلهای زیکی نسبتاً جدید هستند و هنوز در مقایسه با بلاکچینهای قدیمیتر، سابقه عملیاتی بلندمدتی ندارند.
-
هزینه محاسباتی بالا برای اثباتکنندهها: تولید اثباتهای دانش صفر از نظر محاسباتی پرهزینه است، اگرچه این هزینه در نهایت به کاربران نهایی منتقل میشود.
-
رقابت شدید: فضای راهحلهای مقیاسپذیری لایه ۲ بسیار رقابتی است.
-
نیاز به جذب اکوسیستم: موفقیت این پروژهها به شدت به توانایی آنها در جذب توسعهدهندگان و ایجاد یک اکوسیستم فعال از برنامههای غیرمتمرکز (dApps) بستگی دارد.
-
نوسانات قیمتی توکن ZK: مانند بسیاری از ارزهای دیجیتال جدید، توکن ZK نیز ممکن است دچار نوسانات قیمتی شدید شود که برای سرمایهگذاران ریسکآفرین است.
کاربردهای عملی زیکی
ارز ZK و پروتکلهای مرتبط با دانش صفر (Zero-Knowledge) با توجه به ویژگیهای فنی منحصر به فرد خود، پتانسیل کاربرد در طیف وسیعی از صنایع و اهداف را دارند:
-
مقیاسپذیری بلاکچین (zk-Rollups): اصلیترین کاربرد، افزایش توان عملیاتی بلاکچینها (به ویژه اتریوم) با پردازش هزاران تراکنش خارج از زنجیره و تأیید آنها با یک اثبات واحد.
-
حفظ حریم خصوصی در تراکنشها: امکان انجام تراکنشها به صورت محرمانه، بدون افشای جزئیات حساس، که برای کاربردهای مالی و سازمانی بسیار مهم است.
-
بازیهای بلاکچینی (GameFi): فراهم کردن سرعت بالا و کارمزد پایین برای تعاملات درون بازی، که تجربه کاربری را به طور چشمگیری بهبود میبخشد.
-
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi): افزایش کارایی صرافیهای غیرمتمرکز (DEX)، پلتفرمهای وامدهی و سایر پروتکلهای DeFi با کاهش هزینهها و افزایش سرعت.
-
سیستمهای رأیگیری و حاکمیت: امکان رأیگیری محرمانه و تأیید صحت آرا بدون افشای هویت رأیدهندگان.
-
مدیریت هویت دیجیتال: ایجاد راهحلهای هویت دیجیتال با حفظ حریم خصوصی که در آن کاربران میتوانند اطلاعات خود را بدون افشای کامل آنها تأیید کنند.
-
پرداختهای خرد و تراکنشهای روزمره: با کاهش کارمزدها و افزایش سرعت، زیکی میتواند پرداختهای بلاکچینی را برای استفاده روزمره عملی کند.
این کاربردها تنها نمونههایی از پتانسیل عظیم زیکی هستند و با رشد و توسعه اکوسیستم آن، انتظار میرود موارد استفاده جدید و نوآورانهای نیز ظهور کنند که آینده Web3 را شکل دهند.
نتیجهگیری: چشمانداز زیکی
ارز دیجیتال زیکی (ZK)، به عنوان توکن بومی پروژههای مرتبط با دانش صفر (Zero-Knowledge)، یک پروژه پیشگام در زمینه مقیاسپذیری و حریم خصوصی بلاکچین است. هدف اصلی آن، ارائه راهحلهای کارآمد برای افزایش توان عملیاتی و حفظ محرمانگی اطلاعات در بلاکچینها، به ویژه اتریوم، است. رویکرد نوآورانه زیکی در استفاده از اثباتهای رمزنگاری شده، آن را به یک بازیگر مهم و آیندهدار در فضای Web3 تبدیل کرده است.
با وجود پیچیدگیهای فنی و نیاز به اثبات در بلندمدت، پتانسیل زیکی برای حل مشکلات اساسی بلاکچین مانند مقیاسپذیری و حریم خصوصی بسیار بالا است. موفقیت نهایی ارز ZK به توانایی پروژههای مرتبط در جذب توسعهدهندگان و کاربران بیشتر، و افزایش پذیرش عمومی راهحلهای مبتنی بر دانش صفر بستگی دارد. با توجه به تیمهای توسعه قوی و فناوری پیشرفته، زیکی میتواند نقش مهمی در شکلگیری آینده بلاکچینها و Web3 ایفا کند و به یکی از ستونهای اصلی این اکوسیستم تبدیل شود. سرمایهگذاران و علاقهمندان به فناوری بلاکچین باید با دقت تحولات این پروژهها را دنبال کنند.