ETH که نمایانگر اتریوم (Ethereum) است، دومین ارز دیجیتال بزرگ از نظر ارزش بازار و پلتفرمی پیشرو برای قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) است. اتریوم در سال ۲۰۱۵ توسط ویتالیک بوترین و تیمی از همکارانش راه‌اندازی شد. هدف اصلی پروتکل اتریوم فراتر از یک سیستم پولی ساده بود؛ این پلتفرم به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا قراردادهای هوشمند و dApps را بر روی یک بلاکچین غیرمتمرکز بسازند و اجرا کنند. ارز ETH واحد اصلی این شبکه است و به عنوان "گس" (Gas) برای پرداخت هزینه‌های محاسباتی در شبکه، ابزاری برای استیکینگ و ذخیره ارزش استفاده می‌شود.

عملکرد اصلی ETH در شبکه اتریوم به عنوان سوخت (گس) برای اجرای تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند است. هر عملیاتی که در شبکه اتریوم انجام می‌شود، از ارسال توکن ETH گرفته تا اجرای یک قرارداد هوشمند پیچیده، نیاز به پرداخت مقدار مشخصی گس دارد که با ارز ETH پرداخت می‌شود. این مکانیزم گس، از هرزنامه در شبکه جلوگیری کرده و به ماینرها (و اکنون اعتبارسنج‌ها در اثبات سهام) برای تأیید تراکنش‌ها پاداش می‌دهد.

کاربرد ETH در اکوسیستم اتریوم و فضای وب ۳ چند وجهی است:

• گس (Gas): اصلی‌ترین کاربرد ETH، پرداخت هزینه‌های محاسباتی یا "گس" در شبکه اتریوم است. توسعه‌دهندگان برای اجرای قراردادهای هوشمند و کاربران برای انجام تراکنش‌ها باید گس پرداخت کنند. پرداخت گس با ارز ETH.

• استیکینگ (Staking): پس از انتقال اتریوم از مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) در رویداد "مرج" (Merge)، ETH برای استیکینگ و تأمین امنیت شبکه استفاده می‌شود. کاربرانی که مقدار مشخصی ETH را قفل (استیک) می‌کنند، به اعتبارسنج تبدیل شده و در ازای تأیید تراکنش‌ها و ایجاد بلاک‌های جدید، پاداش ETH دریافت می‌کنند. استیکینگ ETH برای کسب پاداش.

• ذخیره ارزش: مانند بیت کوین، ETH نیز به عنوان یک ذخیره ارزش دیجیتال در نظر گرفته می‌شود، هرچند با ماهیت و کاربردهای متفاوت.

• وثیقه‌گذاری در دیفای: ETH پرکاربردترین دارایی برای وثیقه‌گذاری در پروتکل‌های وام‌دهی و وام‌گیری در فضای دیفای است. کاربران می‌توانند ETH خود را به عنوان وثیقه قرار داده و استیبل کوین یا ارزهای دیجیتال دیگر وام بگیرند. وثیقه‌گذاری با توکن ETH در دیفای.

• ابزار معاملاتی و نقدینگی: ETH دومین ارز دیجیتال بزرگ از نظر ارزش بازار است و نقدینگی بسیار بالایی در صرافی‌ها دارد. همچنین، ETH در استخرهای نقدینگی بسیاری از صرافی‌های غیرمتمرکز (DEXs) در فضای دیفای استفاده می‌شود. معامله و فراهم کردن نقدینگی با ETH.

• پایه و اساس اکوسیستم dApps و NFT: ETH پایه و اساس اکوسیستم گسترده‌ای از برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps)، توکن‌های غیرقابل تعویض (NFTs) و سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز (DAOs) است. تمام این برنامه‌ها برای اجرا به ETH به عنوان گس نیاز دارند.

اتریوم به عنوان یک کامپیوتر جهانی غیرمتمرکز عمل می‌کند و ارز ETH سوخت این کامپیوتر است. ارزش توکن ETH به طور مستقیم با میزان استفاده از شبکه اتریوم، رشد اکوسیستم dApps و تقاضا برای فضای بلاکچین مرتبط است. ارز اتریوم ستون فقرات دیفای و وب ۳ است.

شبکه اتریوم بر پایه فناوری بلاکچین ساخته شده است، اما با قابلیت مهم اجرای قراردادهای هوشمند. قراردادهای هوشمند کدهای خوداجرا شونده‌ای هستند که بر روی بلاکچین ذخیره شده و به صورت خودکار شرایط توافق را اجرا می‌کنند. این قراردادها امکان ساخت برنامه‌های پیچیده و خودکار را بدون نیاز به واسطه‌های انسانی فراهم می‌کنند.

ماشین مجازی اتریوم (Ethereum Virtual Machine - EVM) محیطی است که قراردادهای هوشمند در آن اجرا می‌شوند. هر عملیاتی در EVM نیاز به پرداخت گس دارد که با ETH پرداخت می‌شود. این قابلیت قرارداد هوشمند، امکان ایجاد اکوسیستم گسترده دیفای، NFTها و سایر برنامه‌های نوآورانه را بر روی اتریوم فراهم کرده است.

ETH یک ارز دیجیتال (Cryptocurrency)، توکن ابزاری (Utility Token - به عنوان گس) و ذخیره ارزش (Store of Value) است. ماهیت اصلی ETH به عنوان سوخت شبکه اتریوم و ابزاری برای پرداخت هزینه‌های محاسباتی تعریف می‌شود. با این حال، با توجه به ارزش بازار بالا و پذیرش گسترده، ETH به عنوان یک ذخیره ارزش و ابزار سرمایه‌گذاری نیز شناخته می‌شود. نقش آن در استیکینگ پس از مرج نیز به ماهیت آن افزوده است. این ماهیت چندگانه، توکن ETH را به یک دارایی با کاربردهای متنوع تبدیل کرده است. ارز اتریوم یک دارایی چند منظوره در فضای کریپتو است.

ETH توکن بومی بلاکچین اتریوم است. این بدان معناست که ETH بر روی بلاکچین اختصاصی خود صادر و مدیریت می‌شود. تمام تراکنش‌های مربوط به ارز ETH مستقیماً بر روی بلاکچین اتریوم انجام و ثبت می‌شوند. این امر به اتریوم کنترل کامل بر طراحی و عملکرد توکن ETH می‌دهد و آن را از وابستگی به پروتکل‌های دیگر مستقل می‌سازد.

ارز ETH به طور اصلی بر روی بلاکچین اختصاصی خود، یعنی شبکه اصلی اتریوم فعالیت می‌کند. این شبکه از هزاران نود در سراسر جهان تشکیل شده است که نرم‌افزار اتریوم را اجرا کرده و در فرآیند تأیید تراکنش‌ها و تأمین امنیت شبکه مشارکت می‌کنند.

با این حال، با توجه به چالش‌های مقیاس‌پذیری در شبکه اصلی اتریوم (به خصوص در زمان شلوغی)، راهکارهای لایه دوم متعددی بر روی اتریوم توسعه یافته‌اند. این راهکارهای لایه دوم (مانند Optimism, Arbitrum, zkSync و StarkNet) امکان انجام تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر را فراهم می‌کنند و سپس نتایج نهایی را در بلاکچین اصلی اتریوم تسویه می‌کنند. بسیاری از برنامه‌های غیرمتمرکز و پروتکل‌های دیفای به سمت این شبکه‌های لایه دوم مهاجرت کرده‌اند. کاربران می‌توانند توکن ETH خود را به این شبکه‌های لایه دوم منتقل کرده و از مزایای آن‌ها بهره‌مند شوند. بنابراین، اگرچه هسته اصلی ETH بر روی بلاکچین اصلی اتریوم است، اما کاربرد آن به طور فزاینده‌ای از طریق راهکارهای لایه دوم نیز صورت می‌گیرد.

مفهوم اتریوم برای اولین بار در اواخر سال ۲۰۱۳ توسط ویتالیک بوترین در یک وایت پیپر معرفی شد. ایده اصلی فراتر از یک ارز دیجیتال ساده بود و بر روی ساخت یک پلتفرم برای قراردادهای هوشمند تمرکز داشت. توسعه پروتکل در سال ۲۰۱۴ آغاز شد و تیمی از همکاران از جمله گاوین وود، چارلز هاسکینسون، آنتونی دی ایوریو و جوزف لوبین به ویتالیک بوترین پیوستند.

عرضه اولیه اتریوم (Initial Coin Offering - ICO) در ژوئیه ۲۰۱۴ انجام شد و سرمایه لازم برای توسعه پروژه را فراهم کرد. راه‌اندازی شبکه اصلی اتریوم در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۵ انجام شد. این تاریخ، تولد واقعی اتریوم و آغاز فعالیت ارز ETH و قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند در جهان است. از زمان راه‌اندازی، اتریوم به بزرگترین پلتفرم برای برنامه‌های غیرمتمرکز و اکوسیستم دیفای تبدیل شده است. تاریخچه ETH با رشد انفجاری فضای دیفای، NFTها و وب ۳ گره خورده است.

پروتکل اصلی پشت ETH، همان پروتکل اتریوم است که مجموعه‌ای از قوانین و استانداردهایی است که نحوه عملکرد شبکه اتریوم را تعریف می‌کند. این پروتکل بر پایه فناوری بلاکچین و ماشین مجازی اتریوم (EVM) بنا شده است.

ویژگی‌های کلیدی فناوری پشت اتریوم و ETH عبارتند از:

• بلاکچین: دفتر کل توزیع شده و غیرقابل تغییر برای ثبت تمام تراکنش‌ها و وضعیت قراردادهای هوشمند.

• ماشین مجازی اتریوم (EVM): محیط اجرایی برای قراردادهای هوشمند.

• مکانیزم اجماع (انتقال از PoW به PoS): اتریوم در ابتدا از اثبات کار (PoW) استفاده می‌کرد، اما در سپتامبر ۲۰۲۲ به اثبات سهام (PoS) منتقل شد. در PoS، اعتبارسنج‌ها با استیک کردن ETH تراکنش‌ها را تأیید می‌کنند.

• قراردادهای هوشمند: کدهای خوداجرا شونده که بر روی بلاکچین ذخیره می‌شوند.

• گس (Gas): واحد اندازه‌گیری هزینه‌های محاسباتی در شبکه که با ETH پرداخت می‌شود.

• استانداردهای توکن (ERC-20, ERC-721, ERC-1155): استانداردهایی برای ایجاد انواع مختلفی از توکن‌ها بر روی اتریوم.

فناوری زیربنایی اتریوم بر روی ایجاد یک پلتفرم غیرمتمرکز برای اجرای برنامه‌های دلخواه تمرکز دارد. ارز ETH جزء لاینفک مدل اقتصادی و عملیاتی این پروتکل است.

مانند هر ارز دیجیتال و پلتفرم بلاکچینی دیگری، ETH نیز دارای مزایا و معایب خاص خود است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

• پلتفرم پیشرو برای dApps و قراردادهای هوشمند: اتریوم بزرگترین و توسعه‌یافته‌ترین اکوسیستم برای برنامه‌های غیرمتمرکز، دیفای و NFTها است. این جایگاه، اهمیت بالایی به ارز ETH می‌بخشد.

• انتقال به اثبات سهام (PoS): انتقال به PoS مصرف انرژی را به طور قابل توجهی کاهش داده و راه را برای بهبودهای مقیاس‌پذیری در آینده هموار کرده است. این یک مزیت بزرگ برای پروتکل اتریوم است.

• جامعه بزرگ و فعال: اتریوم دارای بزرگترین جامعه توسعه‌دهندگان، کاربران و شرکت‌ها در فضای بلاکچین است.

• نوآوری مداوم: اکوسیستم اتریوم به طور مداوم در حال نوآوری و توسعه راهکارهای جدید (مانند راهکارهای لایه دوم) برای غلبه بر چالش‌ها است.

• استانداردهای صنعتی: استانداردهای توکن اتریوم (ERC-20، ERC-721) به استانداردهای صنعتی تبدیل شده‌اند.

• غیرمتمرکزسازی (پس از PoS): با وجود نگرانی‌های اولیه، مکانیزم PoS در اتریوم به دنبال افزایش غیرمتمرکزسازی در طول زمان است.

• پذیرش گسترده: ETH به طور گسترده‌ای توسط صرافی‌ها، کیف پول‌ها و نهادهای مالی پذیرفته شده است.

• هزینه‌های گس بالا (در لایه اصلی): با وجود انتقال به PoS، هزینه‌های گس در شبکه اصلی اتریوم همچنان می‌تواند بالا باشد، به خصوص در زمان شلوغی شبکه. این امر استفاده از dApps را برای کاربران با سرمایه کمتر گران می‌کند (اگرچه راهکارهای لایه دوم در حال رفع این مشکل هستند).

• چالش‌های مقیاس‌پذیری (در لایه اصلی): با وجود انتقال به PoS، مقیاس‌پذیری در لایه اصلی اتریوم همچنان یک چالش است و شبکه نمی‌تواند تعداد بسیار زیادی تراکنش را در ثانیه پردازش کند.

• پیچیدگی برای کاربران عادی: استفاده از dApps، مدیریت کیف پول‌ها و درک مفاهیمی مانند گس می‌تواند برای کاربران عادی پیچیده باشد.

• نوسانات قیمت ETH: قیمت ارز ETH به شدت نوسان‌پذیر است، که این امر آن را به یک سرمایه‌گذاری پرریسک تبدیل می‌کند.

• ریسک‌های قرارداد هوشمند: اجرای قراردادهای هوشمند بر روی اتریوم می‌تواند ریسک‌های امنیتی داشته باشد و باگ‌ها در قراردادها می‌توانند منجر به از دست رفتن سرمایه شوند.

• رقابت: با وجود جایگاه پیشرو، اتریوم با بلاکچین‌های لایه ۱ دیگر (مانند سولانا، پولکادات، آوالانچ) که به دنبال ارائه مقیاس‌پذیری و کارمزدهای پایین‌تر هستند، رقابت می‌کند.

با وجود این معایب، اتریوم به دلیل اکوسیستم گسترده، جامعه فعال و نوآوری مداوم، همچنان مهمترین پلتفرم برای توسعه وب ۳ و دیفای است. پتانسیل ارز ETH برای رشد به توانایی آن در غلبه بر چالش‌های مقیاس‌پذیری، کاهش هزینه‌ها و حفظ جایگاه پیشرو در فضای بلاکچین بستگی دارد. اتریوم نمادی از انقلاب در برنامه‌های غیرمتمرکز است.

ارز دیجیتال ETH یا اتریوم دومین ارز دیجیتال بزرگ و پلتفرمی پیشرو برای قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز است. اتریوم به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا dApps بسازند و ETH به عنوان سوخت (گس) برای اجرای این برنامه‌ها استفاده می‌شود. پس از انتقال به اثبات سهام، ETH برای استیکینگ و تأمین امنیت شبکه نیز به کار می‌رود. ETH همچنین به عنوان ذخیره ارزش، ابزار معاملاتی و وثیقه‌گذاری در دیفای استفاده می‌شود. با وجود چالش‌هایی مانند هزینه‌های گس بالا و مقیاس‌پذیری محدود در لایه اصلی، مزایای اتریوم از جمله اکوسیستم گسترده، جامعه فعال، نوآوری مداوم و انتقال به PoS، آن را به یک دارایی مهم و تأثیرگذار در اکوسیستم مالی جهانی تبدیل کرده است. آینده اتریوم و ارز ETH به توانایی آن در غلبه بر چالش‌ها و حفظ جایگاه پیشرو در فضای وب ۳ بستگی دارد. اتریوم ستون فقرات انقلاب برنامه‌های غیرمتمرکز است.